พบหนอนทะเลเรืองแสงใต้ท้องทะเลลึก

นักวิทยาศาสตร์ค้นพบกลุ่มหนอนทะเลเรืองแสงสปีชีส์ใหม่ใต้ท้องทะเลลึก หลายสปีชีส์มีพฤติกรรมแปลกประหลาดคือปล่อยอวัยวะสีเขียวเรืองแสงจากร่างกาย เพื่อหันเหความสนใจของนักล่า
นอกจากความแปลกประหลาดของสัตว์ทะเลชนิดนี้แล้ว การมีอยู่อย่างแพร่หลายของพวกมันยังเป็นเครื่องบ่งชี้ถึงความหลากหลายทาง ชีวภาพใต้ท้องทะเลลึกอีกด้วย
ทีมนักวิทยาศาสตร์เผยผลการค้นพบในวารสาร Science
ดร.คาเรน ออสบอร์น จากสถาบัน Scripps Institution of Oceanography มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ซานดิเอโก และทีมนักวิทยาศาสตร์ค้นพบหนอนทะเลเรืองแสงโดยบังเอิญขณะกำลังบังคับยานดำ น้ำขนาดเล็กที่ควบคุมด้วยรีโมตคอนโทรลทำการสำรวจท้องทะเลที่ระดับความลึก 3,700 เมตร นอกชายฝั่งตะวันตกของสหรัฐอเมริกา
ออสบอร์นเล่าว่า ทีมสำรวจเจอพวกมันโดยบังเอิญและคิดว่าพวกมันน่าสนใจมาก อย่างแรกเลยเพราะแสงเรืองๆ ของพวกมัน และเมื่อนำพวกมันขึ้นมาจากท้องทะเลจึงรู้ว่าพวกมันแตกต่างไปจากสัตว์ชนิดใดๆ ก็ตามที่อธิบายกันมาก่อนหน้านี้ นักวิทยาศาสตร์จึงสนใจพวกมันมากยิ่งขึ้น
การวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการพบว่าหนอนทะเลเหล่านี้มีทั้งหมด 7 สปีชีส์และเป็นสัตว์ที่ไม่เคยรู้จักกันมาก่อนในโลกวิทยาศาสตร์
บริเวณไส้พุงสปีชีส์ทั้งหมดโปร่งแสง และพวกมันทั้งหมดสามารถเปล่งแสงที่มีสีสันสวยงาม ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์กำลังศึกษาว่ามีสารเคมีอะไรในตัวที่ทำให้เกิดการเรือง แสงขึ้นได้
หนอนทะเลเหล่านี้ยังเป็นนักว่ายน้ำที่เก่งกาจอีกด้วย
ความน่าประหลาดที่สุดของหนอนทะเลก็คือ 5 สปีชีส์ ปล่อยอวัยวะสีเขียวซึ่งมีโครงสร้างคล้ายบอลลูนที่บริเวณเหงือกซึ่งนักวิทยา ศาสตร์เรียกว่า "ระเบิดเรืองแสงสีเขียว" ออกมาเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจของปลานักล่า จากนั้นมันจะรีบหนีไปทันที
"มันเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นมากที่ได้เห็นพวกมันและรู้ว่าพวกมันแตกต่าง จากสปีชีส์อื่นๆ ที่เราเคยเห็นกันมาก่อน พวกเราคิดว่า พวกมันใช้ระเบิดเล็กๆ เป็นเหยื่อล่อเพื่อที่จะหลบหนีจากนักล่า" ออสบอร์นกล่าว
ทีมค้นพบตั้งชื่อหนอนทะเลเหล่านี้ว่า "Swima bombiviridis" (Swima หมายถึง นักว่ายน้ำที่เก่งกาจ และ bombiviridis หมายถึงนักทิ้งระเบิดสีเขียวในภาษาละติน)
นักวิทยาศาสตร์รู้สึกเสียดายที่ไม่สามารถถ่ายทำภาพยนตร์ได้ เนื่องจากระเบิดสีเขียวมีขนาดเล็กเพียง 1-2 มิลิเมตรเท่านั้น และแสงไฟจากยานใต้น้ำก็เป็นอุปสรรคด้วย
"ดังนั้น พวกเราจึงนำสัตว์เหล่านี้ขึ้นมาศึกษา ถ้านำพวกมันไปขังในถังขนาดเล็กและก่อกวนมันนิดหน่อยด้วยคีมที่ตุ่มบนร่างกาย ของมัน มันก็จะปล่อยหนึ่งในระเบิดเหล่านี้ออกมา" ออสบอร์นกล่าว
ออสบอร์นอธิบายว่า หนอนทะเลเหล่านี้มีลูกระเบิดประมาณ 8 ลูก และพวกมันจะทิ้งระเบิดครั้งละ 1 หรือ 2 ลูก และว่าการปล่อยอวัยวะจากร่างกายของสัตว์เพื่อเป็นกลลวงในการหลบหนีนั้นหาได้ ยาก แต่ใช่ว่าจะไม่มีเสียเลยทีเดียว หมึกบางชนิดและดาวเปราะ (Brittle Stars) จะทิ้งแขนของมันเพื่อหลบหลีกจากการถูกกินของนักล่า
สำหรับในกรณีของหนอนทะเล ดูเหมือนว่าระเบิดบอลลูนถูกสร้างขึ้นที่บริเวณเหงือกซึ่งเปลี่ยนแปลงไป และจะเรืองแสงก็ต่อเมื่อถูกปล่อยออกมาเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจของนักล่าเท่า นั้น
เกรก เราซ์ หนึ่งในทีมนักวิทยาศาสตร์อธิบายที่มาของระเบิดบอลลูนนี้ว่า บรรพบุรุษร่วมของหนอนทะเลสปีชีส์เหล่านี้มีเหงือกที่อยู่ในตำแหน่งเดียวกับ ระเบิดเรืองแสงของหนอนทะเลเหล่านี้ จากนั้นก็เกิดวิวัฒนาการเป็นระเบิดเรืองแสงขึ้นมา
"เหงือกของญาติพวกมันสามารถที่จะตกลงมาง่ายมาก ดังนั้น จึงมีความคล้ายคลึงกับสิ่งที่แยกออกมา ทว่า ด้วยเหตุผลบางอย่างเหงือกเปลี่ยนแปลงรูปโฉมมาเป็นรูปทรงกลมเล็กๆ เรืองแสงที่แยกออกมาได้นี้"
สปีชีส์หนอนทะเลเรืองแสงส่วนใหญ่อาศัยอยู่ใต้ท้องทะเลที่ระดับความลึก 3,000 เมตร หรือ 1.9 ไมล์ และบางสปีชีส์อาศัยอยู่ในท้องทะเลที่ตื้นกว่าคือ 1,900 เมตรหรือ 1.2 ไมล์ ณ ความลึกระดับนี้ มหาสมุทรจะหนาวเย็นที่สุดและมืดมิด จะมีก็แต่แสงของสัตว์บางชนิดที่เปล่งออกมาในบางโอกาสเท่านั้น นักวิทยาศาสตร์เรียกความสามารถในการเปล่งแสงของสิ่งมีชีวิตในความมืดว่า Bioluminescence
บางครั้งการเปล่งแสงของสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลบางสปีชีส์เป็นวิธีในการสื่อสารระหว่างกันหรือดึงดูดใจเหยื่อของมัน
ตอนนี้ทีมนักวิทยาศาสตร์กระหายที่จะเรียนรู้ชีวิตของหนอนทะเลสปีชีส์ใหม่ เหล่านี้ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บางสปีชีส์กำลังถูกคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศและสภาพแวดล้อม
"ความแตกต่างของกลุ่มสัตว์ใหม่ๆ ทั้งหมดนี้เป็นตัวอย่างที่ดีของทุกๆ สิ่งที่เหลืออยู่ให้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับท้องทะเลลึก ขณะที่ความหลากหลายทางชีวภาพกำลังถูกคุกคาม เราไม่ชอบเลยที่จะเกิดความสูญเสียทางชีวภาพก่อนที่เราเคยรู้ว่ามันมีอยู่ จริง" ออสบอร์นกล่าว

คอลัมน์ โลกสามมิติ : โดย บัณฑิต คงอินทร์ bandish.k@psu.ac.th

ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
http://webboard.yenta4.com/